Bir müddettir tarife restleşmeleri ile gündemde olan ABD ve Çin tarafları hafta sonu İsviçre’de gerçekleştirilen ticaret müzakereleri sonrasında karşılıklı gümrük vergilerini süreksiz olarak düşürme konusunda anlaştı. Mutabakat kapsamında 14 Mayıs prestijiyle ABD’nin Çin mallarına uyguladığı gümrük vergilerini 90 günlüğüne yüzde 145’ten yüzde 30’a, Çin’in de ABD mallarına uyguladığı gümrük vergilerini yüzde 125’ten yüzde 10’a düşüreceği açıklandı.
ABD Başkanı Donald Trump, Beyaz Saray’da düzenlediği basın toplantısında, Çin ile tekrar başlangıç sağladıklarını belirterek Çin’in tüm mali olmayan mahzurlarını askıya alacağını ve kaldıracağını söz etti.
Bu gelişmelerle piyasalarda “korku endeksi” olarak bilinen ve S&P 500 Endeksi’ndeki dalgalanmayı gösteren VIX Endeksi, yüzde 17 azalışla 18,2’ye düştü. Endeks böylece ABD Başkanı Donald Trump’ın 2 Nisan’da karşılıklı tarifeleri duyurmasından evvel görülen düzeylere indi.
Geçen yıl ağustos ayında ABD’de açıklanan istihdam raporundaki dataların resesyon telaşını artırması sonrasında 65,73 ile Mart 2020’den bu yana en yüksek seviyeyi test eden VIX endeksi tarihin en yüksek düzeyine ise Eylül 2008’deki global ekonomik kriz sırasında 89,5’e çıkarak ulaşmıştı.
Bu yıla 17,93 düzeyinden başlayan VIX Endeksi, Lider Trump’ın vazifeye başladığı 20 Ocak’ta 15,81 düzeyine kadar gerilemişti. Trump’ın gümrük tarifelerini artıracağına yönelik açıklamalarla yükselişe geçen VIX Endeksi, şubat ayında en yüksek 22,40, martta en yüksek 29,57’ye kadar yükselmişti.
VIX Endeksi, ABD ile ticaret partnerleri ortasındaki tarife restleşmelerinin tesiriyle nisan ayında 60,13 düzeyine kadar çıkmıştı.
Vadeli süreç ve emtia piyasaları uzmanı Zafer Ergezen, AA muhabirine yaptığı değerlendirmede ABD ve Çin tarafları ortasında muahede olmasının global belirsizliğin bir kısmının ortadan kalktığını belirterek VIX endeksinde çok sert bir düşüşün görüldüğünü söyledi.
Ergezen, son devirde piyasalardaki dalgalanmanın en büyük nedenlerinden birinin tarife savaşlarıyla birlikte global ticaretin yavaşlayacağı kaygısı olduğunu belirterek, bu belirsizliğin tesirinin net bir formda ons altın tarafında görüldüğünü söyledi. Ergezen, ons altının inançlı liman özelliğiyle ön plana çıktığını tabir etti.
Bu belirsizlik sürecinde risk algısının önemli manada arttığını tabir eden Ergezen, VIX Endeksinde sert yükselişlerin görüldüğünü bildirdi.
Ergezen, tarifeler konusunda tarafların mutabakata varmasının, yaşanan belirsizliklerin bir kısmının ortadan kalkmasını sağladığını belirterek, şöyle devam etti:
“VIX’te ve risk algısında muahedenin tesiriyle çok sert bir düşüş oldu, piyasalarda yaşanan dalgalanmanın nedeni bir ölçü azalmış oldu ve doğal olarak piyasada olağanlaşmanın başladığını gördük. VIX’in düşmesiyle birlikte dolar endeksinin yine paha kazanmaya başladığını ve genel olarak piyasalarda iyimserliklerin olduğunu, petrolün kıymet kazandığını ve meçhullükten beslenen inançlı liman altının önemli kıymet kaybettiğini takip ettik. Ukrayna-Rusya Savaşı’nın bitirilmesine yönelik beklentiler, Orta Doğu’da daha yumuşak bir sürecin olacağına yönelik iyimserlikler ve jeopolitik risklerin azalmasının tam tesirini şimdi tam olarak görmedik. Bu gelişmelere yönelik beklentiler ve tarife tarafındaki olumlu gelişmelerle piyasada optimistlik arttı.”
Tarife savaşlarıyla birlikte global ticaretin yavaşlayacağı kaygısının geçmişte tesirli olduğunu söz eden Ergezen, doğal olarak global büyümenin yavaşlayacağı kaygısının fiyatlamalarda tesirli olduğunu kaydetti.
En değerli göstergelerden biri, endekslerdeki rallinin tabana yayılması
Uluslararası piyasalar stratejisti Özgür Hatipoğlu, VIX Endeksinin S&P 500 üzerine yazılı opsiyonların volatilite farklarından hesaplanan bir paha olduğunu anımsattı.
Gelinen noktada opsiyon piyasasının endeksler tarafında rastgele bir riski fiyatlamadığını belirten Hatipoğlu, “VIX’i profesyonel ve nitelikli yatırımcılar kullanır. Fiyatta göremediğimiz değişikliği aslında fiyat öncesi hazırlık yapılan enstrümanlarda görmemiz daha olağandır. Biz o nedenle endeksteki hareketleri yorumlarken, öncesinde VIX’e bakarız. VIX endeksinde S&P 500 Endeksi için risk fiyatlayan bir durum yok.” dedi.
Yatırımcıların VIX Endeksi’nin düşmesine yönelik konumlarının arttığına dikkati çeken Hatipoğlu, şu değerlendirmeleri yaptı:
“VIX’te alım opsiyonu gözümüze çarpmadı. Buradan şunu anlıyoruz; bundan 2 hafta evvel ABD ile ilgili ne varsa sat modunda olan piyasa, ABD ile ilgili her şeyi al moduna geçti. Görünen o ki, bu bir müddet daha sürecek. VIX için bayram havası var diyebilirim.”
Özgür Hatipoğlu, buna rağmen piyasalarda gerçek manada bir bayram havasından kelam edilebilmesi için en kıymetli göstergelerden birinin, endekslerdeki rallinin tabana yayılması olduğunu belirtti.
Hatipoğlu, bu manada pay senedi piyasasında genel trendin gücünü ve sağlamlığını ölçmek için kullanılan teknik gösterge niteliğindeki piyasa genişliği indikatörlerine bakıldığında endeksteki güçlü ralliye karşın, net bir biçimde oturmuş bir tabana yayılma görülmediğini anlattı.
Pazartesi gelen ABD-Çin muahedesinin akabinde önemli manada tabana yayılma görüldüğü belirten Hatipoğlu, “Ancak rallinin güçlü olduğunun anlaşılabilmesi için birkaç gün boyunca tabana yayılmayı görmek isteriz. Her şartta endekslerde piyasanın üst baktığını söyleyebilirim.” dedi.
