Bakan Kacır, Boğaziçi Üniversitesi tarafından “Belirsizlik Çağında Finansal Dönüşüm” temasıyla düzenlenen Finans Tepesi 2025’te yaptığı konuşmada, dünyanın çok katmanlı bir dönüşüm sürecinden geçtiğini belirtti.
Liberal ticaretin yerini, korumacılık eksenli bir iktisat yaklaşımına bıraktığına işaret eden Kacır, “Üretimde ve teknoloji geliştirmede stratejik özerklik, ulusal egemenliğin vazgeçilmez bir modülü olarak konumlanıyor. Yerli üretim atılımları, sağlam ortaklardan ve dostlardan tedarik anlayışı ön plana çıkıyor.” dedi.
Kacır, artan global kutuplaşma ve stratejik belirsizlik ortamında teknolojinin gitgide jeopolitik bir güç enstrümanına dönüştüğünü vurguladı.
Sanayide çalışan sayısını 3 milyon 900 binden 6 milyon 700 bine çıkardıklarını söz eden Kacır, şunları kaydetti:
“Gelişmiş sanayi altyapımız, esnek üretim kabiliyetimiz ve lojistik avantajlarımızla global pazarlarda büyük bir rekabet avantajı elde ettik. 22 yıl evvel 36 milyar dolar olan yıllık eser ihracatımız, artık 265 milyar dolarla Cumhuriyet tarihimizin tepe seviyelerine erişti. Türkiye artık Çin’den sonra, Orta Avrupa’ya kadar uzanan geniş nesilde, en fazla çeşit eseri rekabetçi halde en fazla ülkeye ihraç edebilen ülkedir.”
“AR-GE’YE YAPTIĞIMIZ YATIRIMIN ULUSAL GELİRİMİZDEKİ HİSSESİ GELİŞMİŞ ÜLKELER DÜZEYİNE ERİŞTİ”
Kacır, dünyada uygulanan en aktif AR-GE teşvik sistemiyle teknoloji geliştirmede değerli kazanımlar elde ettiklerini aktararak, ülkenin orta-yüksek ve yüksek teknolojili eser ihracatının 2002’de 10 milyar dolarken geçen yıl 101 milyar dolarla 10 katına eriştiğini söyledi.
AR-GE ve inovasyon ekosistemiyle yüksek teknolojili bölümlerin artık sanayi üretiminde olumlu olarak öne çıktığını kaydeden Kacır, “Yıllık 1,2 milyar dolardan 16 milyar dolara yükselttiğimiz AR-GE harcamalarımızın üçte ikisi özel bölüm firmalarımız tarafından gerçekleştiriliyor. AR-GE’ye yaptığımız yatırımın ulusal gelirimizdeki hissesi gelişmiş ülkeler düzeyine erişti.” diye konuştu.
Kacır, özel kesimdeki 1600’ü aşkın AR-GE ve tasarım merkezinde vazife yapan araştırmacı ve mühendisin yüksek katma pahalı üretimi mümkün kılan yenilikçi tahlillerle teknoloji odaklı kalkınma vizyonuna güç kattığını belirtti.
Dijital ve Yeşil Dönüşüm Dayanak Programlarını hayata geçirdiklerini hatırlatan Kacır, ikiz dönüşümün birçok alanda eş vakitli ve kapsamlı bir yine yapılanmayı, bunun için de uzun vadeli ve bütüncül yatırımları gerekli kıldığını söyledi.
“ÜLKEMİZDEN 68 KURUM 14 MİLYON AVROLUK FONA ERİŞİM ELDE ETTİ”
Kacır, sırf finansal kaynak sağlamakla hudutlu kalmayan, birebir vakitte teknik uzmanlık, proje idaresi kapasitesi ve bilgi birikimini Türkiye ile paylaşmaya istekli milletlerarası finans kuruluşlarıyla kapsamlı ve çok boyutlu işbirlikleri kurduklarını da anlatarak projelere ait bilgi verdi.
Dijital Avrupa Programı’na katıldıklarını lisana getiren Kacır, “Ülkemizin programa iştirakiyle birlikte, sanayicilerimiz, girişimcilerimiz ve üniversitelerimiz Avrupa Komitesi tarafından açılan davetlere müracaat yapma imkanına kavuştu. Bugüne kadar ülkemizden 68 kurum 14 milyon avroluk fona erişim elde etti.” tabirlerini kullandı.
Kacır, Türkiye Yüzyılı’nda, sanayi altyapısını yüksek teknolojili üretimde yeni kapasite ve kabiliyetlerle taçlandıracak adımları devreye almaya devam edeceklerini vurgulayarak, Teknoloji Odaklı Sanayi Atağı Programı ile yüksek teknoloji yatırımları için AR-GE’den seri üretime, uçtan uca bütüncül bir dayanak düzeneği kurduklarını kaydetti.
Program doğrultusunda dayanak kararı alınan 160 projeyle stratejik bölümlerde kabiliyeti kıymetli ölçüde geliştirecek 137 milyar liralık yatırımı harekete geçirdiklerini bildiren Kacır, “Geçtiğimiz yıl çıktığımız Yükselen Yenilikçi Teknolojiler Daveti da sanayicilerimizden büyük teveccüh gördü. Davet kapsamında toplam yatırım fiyatı 315 milyar lirayı bulan 372 müracaatın kıymetlendirme sürecinde de sona yaklaştık.” diye konuştu.
“AR-GE VE YERLİ ÜRETİM KAPASİTEMİZİ ARTIRACAĞIZ”
Kacır, Yatırım Taahhütlü Avans Kredisi Programı ile Merkez Bankası ile işbirliği içinde dış ticaret açığının yüzde 85’ini oluşturan 284 esere yönelik yatırımları hızlandırdıklarını belirterek, şöyle devam etti:
“Merkez Bankamızın 300 milyar liralık kaynak tahsis ettiği bu programın girişimcilerimizden yüksek ilgi görmesi bizleri mutlu ediyor. Memleketler arası rekabet gücünü artıracak ve ulusal ekonomimizin yükselişini destekleyecek programa bugüne dek toplam yatırım meblağı 1 trilyon 256 milyar lirayı bulan 275 proje başvurdu. 58 projeye ait değerlendirmeleri tamamladık. Bunlar ortasından bugüne kadar toplam yatırım meblağı 241 milyar liraya yaklaşan 49 proje kıymetlendirme komitesi tarafından kredi başvurusu gerçekleştirmeye uygun bulundu.”
HIT-30 Yüksek Teknoloji Yatırım Programı ile ileri teknoloji yatırımlarını hızlandırdıklarını anlatan Kacır, yatırımcılara proje bazlı yatırım teşviklerinin yanında cazip şartlarda finansman ve uygun yatırım alanları sunduklarını bildirdi.
Kacır, martta açıklanan 9,3 milyar dolarlık 19 yeni yatırımın tamamlandığında, 20 binden fazla nitelikli istihdam oluşturacağını, cari istikrara yıllık 12,4 milyar dolar katkı sağlayacağını hatırlatarak, “Sayın Cumhurbaşkanımız, bu yatırımlarla eş vakitli olarak, sanayi üretiminde ve teknolojide tam bağımsızlık gayemizi ve Türkiye’yi yüksek teknolojili eserlerin üretiminde önder ülkeler ortasına taşıma vizyonumuzu ortaya koyan 2030 Sanayi ve Teknoloji Strateji Belgesi’ni de ilan etti. Strateji Evrakımız doğrultusunda önümüzdeki beş yılda hayata geçireceğimiz programlarla yüksek teknoloji ve kritik alanlarda AR-GE ve yerli üretim kapasitemizi artıracağız.” diye konuştu.
Dijital dönüşümü geniş bir bakış açısıyla ele alarak iktisadın genelinde hızlandıracaklarına değinen Kacır, endüstriyi düşük karbonlu üretime yönlendirecek dayanak araçları ve milletlerarası finansman kaynaklarını yaygınlaştıracaklarını söyledi.
Kacır, kurulacak yeni kalkınma ve ticaret koridorlarıyla kazan-kazan unsuruna dayalı ittifakların ülkenin global ticaretteki pozisyonunu perçinleyeceğini belirterek, ihracatta ve dış ticarette pazar çeşitliliği sağlayarak, global paha zincirlerindeki kırılmalara karşı ülke iktisadının dayanıklılığını artıracaklarını vurguladı.
Orta ve uzun vadeli amaçlar doğrultusunda yeni programları hayata geçirirken Türkiye ve dünya ekonomisindeki gelişmeleri takip ettiklerini de kaydeden Kacır, şöyle devam etti:
“Küresel seviyede yaşanan ticaret savaşlarının Türk endüstrisine yeni fırsat kapıları açması için ağır formda gayret gösteriyoruz. Tıpkı vakitte bu fırtınalı devrin risklerinden sanayicilerimizi korumak için çaba ediyoruz. Fiyat istikrarını önceleyen ekonomik programımız iç talep üzerinde yavaşlatıcı tesirler oluşturuyor. Enflasyonla uğraşla uzun vadede yakalanan istikrar ülkemizde sağlıklı büyümeyi getirecektir.”
Kacır, KOSGEB Kapasite Geliştirme Dayanak Programı’nın ağır ilgi gördüğüne dikkati çekerek, “İlk müracaat devrinde 877 işletmenin 19,5 milyar liralık yatırım projesini destekledik. Geçtiğimiz hafta başlattığımız ve 30 Haziran’a kadar sürecek ikinci müracaat devrinde ise KOBİ’lerimize 20 milyon lira üst limitli, 36 aya kadar vadeli ve 20 puana kadar geri ödemesiz finansman dayanağı sunuyoruz.” dedi.
Sanayicinin finansmana erişimini destekleyecek yeni adımları hayata geçireceklerini de aktaran Kacır, Türkiye’nin coğrafik pozisyonu, genç ve dinamik nüfusu, gelişmiş sanayi altyapısı, güçlü üretim kültürü ve artan teknoloji geliştirme kapasitesiyle yükselişini sürdüreceğini tabir etti.
Milyar dolar pahası aşan 7 teknoloji teşebbüsünün (Turcorn) olduğunu lisana getiren Kacır, “Hedefimiz 2030’a kadar ülkemizde 100 bin teknoloji teşebbüsünün yeşermesi ve Turcornlarımızın bedelinin 100 milyar dolara erişmesidir.” dedi.
Kacır, girişimcilik ekosistemine daha fazla milletlerarası sermaye çekmek ismine, kamunun çapa yatırımcı olarak teşebbüs sermayesi fonlarına iştirakini artıracaklarına işaret ederek, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Kamu takviyeli fonların fonu sistemlerini yaygınlaştırarak biyoteknoloji, yapay zeka üzere stratejik alanlarda sektörel ve tematik teşebbüs sermayesi fonlarını devreye alacağız. Büyük ölçekli işletmelerin bu fonlara etkin iştirakini teşvik ederek, yenilikçi tahlillerin geniş bir ekonomik yapıya entegre edilmesini sağlayacak ve girişimcilik ekosistemimizin sürdürülebilir büyümesi için taban hazırlayacağız. Bizler yatırımcı dostu siyasetlerle sanayicilerimizin, girişimcilerimizin muhtaçlık duyduğu düzenlemeleri hayata geçirerek güçlü bir yatırım iklimi oluşturmaya devam edeceğiz.”
Bakan Kacır’a konuşmasının akabinde Boğaziçi Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mehmet Naci İnci tarafından armağan takdim edildi.
