Duygu Erdoğan / İSTANBUL – İstanbul’da yaşanan zelzele ve ihtarlar, bölgede yaşayanları büyük bir tasaya iterken; bundan faydalanmak isteyen mesken sahibi ve emlak danışmanlarının yaptığı ani ve fahiş fiyat artışları yakından izleniyor. Etraf vilayetlerde ve sarsıntı açısından inançlı olduğu düşünülen kentlerde bugüne kadar yüzde 10 ila yüzde 70 ortasında fiyat artışları tespit edildi. Kiralık ve satılık konuttaki fiyat artışlarıyla tıpkı anda harekete geçen Ticaret Bakanlığı, bugüne kadar 14.5 milyon lira ceza uyguladı.
14.5 milyon TL ceza kesildi
Bakanlığın toplumsal medya hesabından “Fırsatçılığa asla geçit vermeyeceğiz” vurgusuyla yapılan paylaşımda, zelzeleyle birebir gün satılık ve kiralık emlak ilanlarında fiyat artışı yapanların bakanlıkça tespit edildiği belirtildi. Açıklamada, “Vatandaşlarımızın güç durumda olmalarını fırsata çevirmek isteyen şahısların her biri hakkında 250 bin lira olmak üzere toplam 14 milyon 500 bin lira para cezası uygulandı. Ticaret Bakanlığımızca, zelzele sonrasında emlak kesiminde vatandaşlarımız aleyhine gelişebilecek durumlar takip edilmeye ve mağduriyete neden olabilecek uygulamaları engellemeye yönelik önlemler alınmaya devam edilecektir” denildi. Daha evvelki yöntemsiz fiyat artışı periyotlarında cezalar aracılık yapan emlak danışmanlarına kesiliyordu. Fakat bu sefer konut sahipleri de sorumluluk alanına alındı. Buna nazaran, fahiş artışı konut sahibi ya da emlakçı; kim yaparsa ceza ona kesiliyor. Bu nedenle birtakım ilanlarda fiyatların geri çekildiği, cezanın caydırıcı olduğu söz edildi. Ayrıyeten daha evvel fahiş konut fiyat artışında 100 bin lira olarak uygulanan ceza hududu da bu biçimde 250 bin liraya çıkarılmış oldu.
Ankara Tüm Emlakçılar Meslek Odası Lideri Tüm Emlak Danışmanları Birliği Genel Başkanı Hakan Akçam, bilhassa sarsıntı güvenliği yüksek kentler içinde yer alan Ankara’da kendi tespitleri de olduğunu anlatırken, “Bir ilanda 4 milyon 250 bin lira olan fiyat 6 milyon liraya çıkarılmıştı. Misal epeyce örnek var. Tespitlerimiz, en az yüzde 10 fiyat artışı yapıldığını gösteriyor. Lakin buradan da davet yapmak istiyoruz; mevcut piyasa koşuları ne ise uygulamaya devam edin; konut sahibi ya da emlak danışmanı fark etmez, bu türlü bir periyotta yapılan fırsatçılığın kendilerine dönüşü çok makûs olacaktır. Yüksek cezalar ve anlık tespitlerle bu süreç en hakikat formda yürütülüyor” dedi.
Müteahhit arayana uyarı
Kentsel Dönüşüm Uzmanı Mimar Dr. Nihat Şen, her sarsıntı sonrasında vatandaşların panikle süratli tarama testi için laboratuvarlara, müteahhit firmalara başvurduklarını, bunu daha evvel tekraren yaşadıklarını söyledi. Şen, “Burada en kıymetli süreç, bu işin yasaya uygun yürütülmesi. Fırsatçılar da arka niyetliler de olabilir. Bilhassa bu süreçte aracı firmalar ortaya çıkıyor. Bu aracı firmalar bu türlü krizlerden faydalanarak vatandaşları yanlışa sürüklüyor, uzun müddetli sorunlara sebebiyet verebiliyorlar. Kentsel dönüşüm yasası kendi başına bir derya aslında. Her bir hususunun altında, bir bendinde bir şey var. Bu uygulamayı, maddeyi bilen danışmanlarla yahut teknik şahıslarla mülkiyet sahiplerinin yol almaları çok daha yanlışsız olur” diye konuştu.
‘Müsaade edilmemeli’
Tüketicilerden gelen şikayetler doğrultusunda AA muhabirine hususa ait bilgi veren Tüketiciler Derneği (TÜDER) Genel Başkanı Levent Küçük, “Piyasada artan talebe nazaran şayet yeni konut stoku ya da sağlam tabanlı bölgelerdeki konut stokunun yetersiz olması durumunda makul fiyat artışı olması önümüzdeki günlerde olağan görülebilir lakin bunu bir fırsata dönüştürüp, piyasa koşullarının dışında, daha yüksek meblağda artış yapanlara karşı asla müsaade edilmemeli” dedi.
Farklı takviyeler uygulanıyor
Türkiye genelinde acil dönüşmesi gereken 2 milyon bağımsız ünite için farklı sistemler ve takviye sistemleri hayata geçirildi.
İstanbul başta olmak üzere tüm vilayetlerden süresiz biçimde Yarısı Bizden Kampanyası’na müracaatlar devam ediyor. Vatandaşlara 100 bin TL taşınma yardımı, 700 bin TL hibe ve 2 sene geri ödemesiz 700 bin TL kredi imkanını kapsayan 1.5 milyon TL’lik takviye sağlanıyor. İnşaatları TOKİ ya da Emlak Konut üstleniyor. Hibe meblağı bina maliyetinden düşürülüyor, arta kalan borç ise yeniden uzun vadeli uygun ödeme şartlarıyla taksitlendiriliyor.
Faiz dayanaklı kredi
Bakanlık, kampanya ve kira dayanağının yanında kentsel dönüşüm kredilerine faiz dayanağı de sunuluyor. Konut üretim ve konut edinme için 1 milyon 250 bin lira, işyeri üretim için 800 bin lira, işyeri edinme için 350 bin lira, güçlendirme için 320 bin lira kredi çekilebiliyor. Konut kredilerinde 10 yıl, işyeri için 7 yıl vade uygulanıyor.
Birden fazla konutu olan hak sahiplerinin birinci konutu için kullanacakları konut üretim ve konut edinme kredilerine uygulanacak faiz takviyesi oranı yıllık 840 baz puan (aylık 0.70), iki ve sonraki konutları için ise bu oran 720 baz puan olarak uygulanıyor.
