Depreme 360 derece açıyla bakmak gerekir
Depreme 360 derece açıyla bakmak gerektiğini söz eden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Sadece yer bilimleri açısından bakma eğilimi tasayı artırıyor. Zelzele sonrası psikoloji üç etaptan oluşuyor. Birinci 15 gün içerisinde yaşanan akut gerilim doğaldır ve ekseriyetle resen düzelir. Şayet bu durum dört haftayı aşarsa, posttravmatik gerilim bozukluğu riski ortaya çıkar. Sekiz haftayı geçtiğinde ise profesyonel klinik yardım alınması gerekir” dedi.
Deprem korkusu kişilik yapısına nazaran farklılık gösteriyor
Deprem dehşetinin kişilik yapısına nazaran farklılık gösterdiğini söyleyen Prof. Dr. Tarhan, bazı bireylerin dışarıdan sakin görünmesine karşın içsel panik yaşayabileceğini, bu tıp durumlarda soğukkanlılığın bir savunma düzeneği olduğunu, lakin tahlil bulunamadığı takdirde kronik gerilime dönüşebileceğini belirtti. Sarsıntı endişesinin artmasında belirsizlik, çaresizlik ve ümitsizlik hislerinin büyük tesiri olduğuna işaret eden Prof. Dr. Tarhan, Japonya örneğine vererek, güçlü sistemlerin, toplumun sarsıntı korkusunu azaltmada tesirli olduğunu söyledi.
Sorgulamadan inanmamak lazım!
Deprem iddialarıyla ilgili kamuoyunda yapılan çelişkili açıklamaları da kıymetlendiren Prof. Dr. Tarhan, şöyle devam etti: “Her uzman kendi penceresinden bakarak açıklamalar yapıyor. Bu cins bilimsel tartışmaların ekranlarda değil, uzmanlar ortasında kapalı ortamlarda, bilimsel platformlarda yapılması gerekiyor. Resmi kurumlar, uzman görüşlerini bilimsel bilgiler ışığında değerlendirip toplumla net, inanç verici bir lisanla paylaşmalı. Aksi takdirde halkta daha fazla korku ve güvensizlik oluşuyor. Biri diyor ki ‘İstanbul’u terk edin’. Oburu ‘Geçti bitti.’ Bunu söylerken yalnızca kendi penceresinden bakıyorlar. En berbat senaryoya nazaran hareket ediyorlar. En makûs senaryoya karşı kendi ruh halini topluma yansıtıyor. Onun için şu andaki zelzele uzmanlarının söylediklerinin hepsini sorgulamadan inanmamak lazım. Yani fazla optimist olanı da fazla karamsar olanı da.”
Topluma yeni gerilim faktörleri eklendi
Deprem sonrası oluşan kronik gerilimin toplum üzerinde önemli tesirler oluşturduğunu belirten Prof. Dr. Tarhan “Toplumda kronik bir mutsuzluk hali var. Aslında çalkantılı bir toplumuz, buna yeni gerilim faktörleri eklendi. Bu tıp durumlar küme gerilimi oluşturur ve sonuçta tartışmalar, hengameler ve şiddet olayları artar” dedi. Toplumda aslında var olan hata oranlarının daha da artabileceğine dikkat çeken Prof. Dr. Tarhan, bu üzere devirlerde liderliğin kritik rol oynadığını söz etti. Prof. Dr. Tarhan, “Toplum, yöneticilere ve karar vericilere inanç duymazsa kriz daha da derinleşir. Önderler gerçekleri gizlerse dert artar. İnancın kaybolduğu yerlerde kimse rahat edemez. Şu an Türkiye’de zelzeleyle ilgili plan ve projeler hazırlandı hissi oluşmadı” sözlerini kullandı.
Deprem sonrası bağlantı sistemlerinin yetersiz kaldığı tarafındaki tenkitleri de kıymetlendiren Tarhan, “İnternet ve telefon çizgileri çöktü. Sonrasında yalnızca özürler geldi. Bu tıp afetlere hazırlıkta devletin düzenleyici ve denetleyici rolü çok değerli. Vatandaş vergisini ödüyor; karşılığında tesirli kriz idaresi bekliyor” diye konuştu.
Deprem için beyin idmanları önerisi
Deprem dehşetiyle baş etmek için “kabul egzersizleri” yapılması gerektiğini belirten Prof. Dr. Tarhan, Japonların da kullandığı ‘Acceptance Commitment Therapy’ (Kabul ve Kararlılık Terapisi) tekniklerini önerdi. Prof. Dr. Nevzat Tarhan, idmanların temel adımlarını şöyle açıkladı: “Korkuya şefkatle yaklaşmak; endişeyi reddetmek yerine onu kabul etmek gerekiyor. Bilhassa çocuklar, ebeveynlerinin reaksiyonlarına nazaran şekilleniyor. Anne-baba itidalli olursa çocuk da kaygıyı daha kolay yönetiyor. Nefes ve kas gevşeme idmanları; vücutla irtibat kurarak geçmişte aşılmış gerilimli durumları hatırlamak, şükran hissini artırmak değerli. ‘Şu anda sağlıklıyım, şu anda şuurum yerinde’ üzere olumlu fikirler zihni rahatlatır. Zihinsel sığınak oluşturmak; büyük bir mananın modülü olduğunu hissetmek bireye güç verir. İnanç sistemlerinde olduğu üzere yüksek bir varlığa güvenmek, kainatta bir nizam olduğunu görmek insanı rahatlatır. Panik anında yalnız olmadığını bilmek çok değerli.”
