Son yıllarda zihinsel sıhhat hususlarının giderek daha fazla dikkat çektiğini belirten Uzm. Dr. Zekeriya Bahçe, “Özellikle çok düşünme (overthinking), birçoğumuzun ömrünü etkileyen, lakin birden fazla vakit göz arkası edilen bir durum haline geldi. Bireylerin, bir durumu ya da olayı gereğinden fazla tahlil etmesi, niyetlerini daima zihninde tekrar etmesi, çok düşünmenin esas belirtilerindendir” açıklamasında bulundu. Çok düşünmenin, ekseriyetle telaş, gerilim ve depresyon üzere ruhsal rahatsızlıklarla ilişkilendirildiğini söyleyen Uzm. Dr. Bahçe, “Bireyler, geçmişte yaşadıkları olumsuz tecrübeler yahut geleceğe dair belirsizlikler hakkında fazlaca endişelenebilirler. Bu durum, zihinsel yorgunluğa ve fizikî rahatsızlıklara yol açabilir. Baş ağrısı, mide bulantıları ve uyku sorunları üzere somatik belirtiler, çok düşünmenin bedensel tesirlerinden sırf birkaçıdır. Şahıslar ekseriyetle, tahlil bulmak için niyetlerinin denetimini kaybeder ve daha fazla telaşa yol açan bir döngüye girerler” biçiminde konuştu.
“Psikolojik bozukluklarla bağlantılı olabilir”
Aşırı düşünmenin kökenlerinin çoklukla ruhsal bozukluklarla bağlı olduğunu belirten Uzm. Dr. Bahçe, “Anksiyete, depresyon ve obsesif-kompulsif bozukluklar üzere durumlar, kişinin zihnindeki fikirlerin denetimini zorlaştırabilir. Ayrıyeten, mükemmeliyetçilik ve denetim gereksinimi üzere kişilik özellikleri, çok düşünmeye yol açan başka kıymetli faktörler ortasında yer alır. Genetik ve nörolojik faktörler de, bireyin çok düşünmeye yatkın olmasında tesirli olabilir” dedi.
“Sosyal bağlarda de meselelere yol açabilir”
Aşırı düşünmenin yalnızca ferdi sıhhati etkilemekle kalmadığını, birebir vakitte toplumsal ilgilerde de meselelere yol açabileceğini söz eden Uzm. Dr. Bahçe, “İnsanlar, sürekli tahlil yaparak ve küçük ayrıntılar üzerinde takılarak, bağlarında güvensizlik ve yanlış anlamalar yaşayabilirler. Bu da, toplumsal hayatı ve iş hayatını olumsuz etkileyebilir. Kişinin zihinsel sıhhati bozulduğunda, genel verimliliği de düşer; odaklanma zahmeti, iş yahut okul performansının azalmasına neden olabilir” diye konuştu.
“Aşırı düşünme ile başa çıkma yolları”
Günümüzde, çok düşünme ile başa çıkma stratejileri üzerine birçok formül geliştirildiğini belirten Uzm. Dr. Bahçe, şu bilgileri paylaştı: “Mindfulness yani farkındalık teknikleri, çok düşünme ile gayrette en tesirli araçlardan biri olarak kabul edilmektedir. Bireylerin, anı yaşamalarını ve kanılarını yargılamadan gözlemlemelerini sağlayan mindfulness uygulamaları, zihni sakinleştirir ve fikir döngülerini denetim altına alır. Derin nefes alma antrenmanları, meditasyon ve yoga üzere uygulamalar da misal biçimde zihinsel rahatlama sağlayabilir. Bir öbür tesirli strateji ise “düşünceyi erteleme” sistemidir. Bu teknik, muhakkak bir vakit diliminde telaş ve korkuların üzerine ağırlaşmayı ve geri kalan vakit diliminde bu fikirlerden uzak durmayı gayeler. Ayrıyeten, bireylerin dikkat dağıtıcı aktivitelerle meşgul olmaları da çok düşünmenin önüne geçebilir. Yürüyüş yapmak, yeni hobiler edinmek yahut yaratıcı aktivitelerle ilgilenmek, zihnin meşgul olmasını sağlar ve niyetleri yönlendirmek açısından yararlı olabilir.”
“Profesyonel yardım alınabilir”
Profesyonel yardım almanın da çok düşünme ile başa çıkmada değerli bir adım olduğunu belirten Uzm. Dr. Bahçe, “Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) üzere psikoterapi sistemleri, bireylerin olumsuz fikir kalıplarını tanıyıp bunları daha sağlıklı kanılarla değiştirmelerine yardımcı olabilir. Uzman bir terapistin rehberliğinde uygulanan terapi, bireyin çok düşünme durumunu denetim altına almasına yardımcı olabilir” dedi. Çok düşünmenin çağımızın en yaygın ruhsal problemlerinden biri olduğunu ve zihinsel sıhhati önemli formda etkileyebileceğinin altını çizen Uzm. Dr. Bahçe, “Ancak farkındalık, bilişsel terapi ve toplumsal dayanak üzere stratejilerle bu durumla başa çıkmak mümkündür. Çok düşünmenin zihinsel ve fizikî sıhhat üzerindeki olumsuz tesirlerini azaltmak için bireylerin, profesyonel yardım almayı ve sağlıklı başa çıkma formüllerini kullanmayı düşünmeleri önerilir” sözlerini kullandı.
