Derleyen: Oğuzcan Atış / Milliyet.com.tr – Hitler’in ikonik bıyığı, Nazilerin akabinde birçok kişinin gözünde olumsuz bir izlenim bırakmış olsa da bu tarihin her periyodunda bu türlü değildi. Hitler ile bütünleşen ve ‘diş fırçası bıyık’ olarak tanımlanan bu bıyık biçiminin geçmişi, 20. yüzyılın başlarına kadar yani 1900’lü yılların başına kadar uzanıyor. Tarihteki birçok moda ikonu üzere diş fırçası bıyık biçimi da aslında bir sınıf farkını temsil ediyordu. Kaiser II. Wilhelm Almanya’sında tanınan olan kalın ve uzun bıyıklardan farklıydı. Birçok bireye nazaran daha modernist bir görünüme sahipti ve bu sebeple o periyotlarda yüklü olarak daha varlıklı ve eğitim düzeyi yüksek bireyler tarafından tercih edilen bir kesim biçimiydi. Bu bıyık modeli, ekseriyetle aristokratlar, iş dünyası başkanları ve sanatkarlar ortasında yaygındı.
Daha evvel Alman ordusunda misyon almış olan ve Almanya’nın birinci dünya çapında araba rallisine katılan Hans Koeppen üzere değerli isimler bu bıyık biçimini kullanmaya başlamış ve bu durum diş fırçası biçimi bıyık kesitinin daha yaygın hale gelmesini sağlamıştı. Giderek yayılan bu moda kısa müddet içinde Almanya kraliyetine kadar ulaştı. 1910 yılına gelindiğinde Alman Veliaht Prensi Wilhelm, bıyıklarını diş fırçası modelinde kesmeye başlamıştı. Bu şekil bıyık bölümüne o devir yalnızca Almanya’da değil, dünyanın farklı noktalarında da sıkça rastlanabiliyordu.
Diş fırçası bıyık kısmı, Adolf Hitler ile bağdaştırılıp popülerliğini yitirmeden evvel sık karşılaşılan bir moda halini almıştı. Genç Walt Disney bile 1925 yılında girdiği iş görüşmelerinde kendini daha yaşlı ve deneyimli göstermek için diş fırçası bıyığı bırakmıştı.
HİTLER’DEN EVVEL CHARLIE CHAPLIN VARDI
Hitler’in yükselişinden evvel, bu bıyık hem Amerika Birleşik Devletleri’nde hem de Avrupa’da ünlü İngiliz oyuncu Charlie Chaplin ile ilişkilendirilirdi. Hatta Chaplin’in bıyığı, Amerika’da kısa bir müddetliğine tanınan bile olmuştu. Chaplin’in ünlü karakteri “Tramp” (Serseri) bu bıyığı taşıyordu ve Chaplin, bu tarzın popülerleşmesine katkıda bulunmuştu. Chaplin, 1910’lar ve 1920’lerde sinema dünyasında kıymetli bir figürdü ve “Tramp” karakterini canlandırırken bu bıyık tarzını kullanıyordu. Chaplin’in karakteri, düşük gelirli ve halk ortasında tanınan bir figürdü, bu nedenle onun bıyığı hem eğlenceli hem de tanınabilir bir sembol haline geldi. Bazılarına nazaran Hitler de bu akımdan etkilenmiş ve bıyığını bu formda bırakmıştı. Fakat bu vakte kadar bunu kanıtlayan rastgele bir bilgiye ulaşılmadı.
Charlie Chaplin
Hitler’in bu bıyık tarzını benimsemesi, onunla ilişkilendirilmesini sağladı. Adolf Hitler, 1920’lerin sonlarından itibaren Nazi Partisi’nin lideri olarak tanınmaya başladı ve kısa bir müddet sonra bu bıyık tarzı, karakterinin ve imajının ayrılmaz bir kesimi haline geldi. Bu bıyık, bilhassa Hitler’in kamuoyundaki görünümlerinde sıklıkla yer aldı ve böylelikle onunla düzgünce özdeşleşti. Hitler’in bu bıyık biçimini benimsemesi çok vakit almadı. Hitler’in yakın arkadaşlarından Ernst Hanfstaengl, Hitler’i “çirkin” bıyığından vazgeçmeye zorladığında, Hitler’in kendisine “Şimdi moda değilse, ileride moda olacak zira ben kullanıyorum” yanıtı verdiğini söz etmişti. Farklı görünmesini sağlayan bu bıyık bölümü, onun kalabalıklar ortasında basitçe fark edilmesini sağlıyordu ve kolay akılda kalan birine dönüşmesine katkıda bulunuyordu.
BIYIKLARINI GAZ MASKESI İÇİN Mİ KESTİ?
Adolf Hitler’in bu bıyık üslubunu benimsemesinin ardında yalnızca bir şekil anlayışı mı yoksa bir mecburilik mu olduğu net olarak bilinmiyor olsa da bunun bir mecburilik sonucunda yapıldığına yönelik anlatılar da mevcut. Birinci Dünya Savaşı’nda Adolf Hitler’le tıpkı birlikte misyon yapan Alman gazeteci ve muharrir Alexander Moritz Frey’in anlattıkları bu mevzuda verilebilecek en net örneklerden biri. Hitler’i “beyaz hızlı, uzun uzunluklu bir adam” olarak tanımlayan Frey’e nazaran Hitler, düşman askerlerine karşı çok hassas olan ve düşmanın özel olarak kendisini maksat almaya çalıştığını düşünen bir askerdi. İkonik bıyık modeli de tam da bu anlayışın eseri olarak ortaya çıktı. Frey’e nazaran Hitler, bıyıklarını gaz maskesinin yüzüne düzgün oturmasını sağlamak için kesmişti. Hitler, bıyığının uçlarını kesmesinin akabinde yeni görünümünü beğenerek bu biçimi sürdürmüştü.
Hitler’in Birinci Dünya Savaşı sırasında bıraktığı bıyık
“Her gün akşam vakti nizamlı olarak yapılan topçu hücumlarının birinci mermileri siperlerimize düşmeye başladıktan sonra soluk, uzun uzunluklu bir adamın yuvarlandığını gördüm. Gözlerinde dehşet ve öfkeyle karışık bir parlama vardı. O vakitler çok zayıf olduğu için uzun görünüyordu. Yeni gaz maskeleri nedeniyle daha sonra kesilmesi gereken gür bir bıyık, ağzındaki berbat yarığını örtüyordu. – Alexander Moritz Frey”
Hitler’in bıyık tarzının, gaz maskesi kullanımına bağlı olarak formlandığı argümanları, birtakım tarihî anlatılarda yer alıyor. Lakin bunun yalnızca bir imaj anlayışının sonucu olduğunu düşünenler de mevcut. Bu bıyık tarzı, o devirlerde sık karşılaşılan bir şekil olsa da bilhassa Nazilerle bütünleşmesinin akabinde günümüzde popülerliğini yitirmiş ve komik olarak görülen bir tarz olarak hatırlanıyor.
